Hefbomen

Hefbomen zijn bekend als natuurkundig principe. Ze zijn belangrijk in Ju-jitsu op verschillende vlakken:

• Je lichaam gebruikt overal hefbomen. Dit wordt uitvoerig bestudeerd in de bio-mechanica en we gaan er hier niet op in.
• Om technieken te laten lukken hebben we dikwijls hefbomen nodig. Dit is soms zeer zichtbaar, soms bijna niet.

Hefbomen zeer simpel uitgelegd

We leggen hefbomen uit aan de hand van een klein experiment: steek je arm volledig uit en laat iemand proberen om je hand te bewegen. Hoe sterk je ook bent, je zal dit niet kunnen tegenhouden. Dit komt omdat je “tegenstander” een zeer lange hefboom heeft om mee te werken, en dus niet veel kracht nodig heeft.

Beweeg nu je hand tegen je lichaam door je arm volledig te plooien. Doe hetzelfde experiment. Nu zal je wel winnen want de hefboom is veel korter nu voor je tegenstander.

Voor een hefboom is altijd een steunpunt nodig. Het is de kunst om dit steunpunt te ontdekken in onze technieken.

Conclusie: hoe langer de hefboom is, hoe minder kracht we nodig hebben om iets in beweging te brengen.

Gebruik in Ju-jitsu

We gebruiken dit principe eigenlijk bijna in elke techniek. Een aantal voorbeelden:

Bevrijdingen

In de afbeelding zien we dat Tori (aanvaller, rechts) Uke (verdediger, links) zijn pols vastgrijpt. De groene lijn is de hefboom van Tori, de rode lijn die van Uke. Het steunpunt van de hefbomen is aan Tori’s wijsvinger. We zien dat Uke door de elleboog naar beneden te bewegen de grote hefboom gebruikt tegen Tori’s kleine hefboom. Dit betekent dat het op deze manier gemakkelijk zal zijn om los te komen.

Klemmen

Eén van de mogelijkheden om een klem aan te zetten is door het gewricht te overstrekken. Dit wordt bv gebruikt bij juji-gatame (de klem op de afbeelding). In dit geval wordt het ellebooggewricht overstrekt. Dit is een tamelijk groot en stevig gewricht, dus zullen we een hefboom nodig hebben. De rode lijn duidt aan hoe Tori (in de blauwe gi) de hefboom gebruikt. Het steunpunt van de hefboom zit onder Uke’s elleboog.